Voorbereiden op

Als voorbereiding op de bevalling en de tijd na de bevalling is het handig om uiterlijk bij 37 weken een kraampakket in huis te hebben, dit is een doos die je meestal via je verzekering kunt aanvragen als je aanvullend verzekerd bent. Indien je niet aanvullend verzekerd bent of je verzekering vergoed het pakket niet, dan kun je het op internet, bij veel babyzaken of de apotheek kopen, het kost ongeveer €25 tot €30. In het kraampakket zitten wegwerpartikelen die we tijdens en na de bevalling gebruiken. De kraampakketten van Natalis werken fijn.

Onderstaande lijst geeft aan wat er minimaal in het kraampakket moet zitten:

• 1 matrasbeschermer 80×180 cm
• 1 onderlegger 60 x 90 cm
• 5 onderleggers 60 x 60 cm
• 1 steriele navelklem
• 1 flacon alcohol Ketonatis 70% (120 ml)
• 24 kraamverbanden, 2 pakken à 12 stuks
• 20 maandverbanden, 1 pak à 20 stuks
• 15 inlegverbanden, 1 pak à 15 stuks
• 32 wondkompressen 8,5 x 5 cm, 2 doosjes à 16 stuks
• 1 pak verbandwatten
• 1 flacon hygiënische handgel
• 2 digitale thermometers voor het temperaturen van jezelf en de baby

Als je van plan bent om thuis te bevallen dan is het aan te raden om minimaal 10 onderleggers in huis te hebben en 10 steriele gazen van 10 bij 10 cm extra te kopen.

Het is aan te raden om uiterlijk bij 37 weken je bed omhoog te zetten. Arbo-technisch is het voor zowel de verloskundige als de kraamzorg verplicht om te werken vanaf een bepaalde hoogte. Zeker bij een thuis bevalling is het fijn als je bed op klossen staat. De minimale hoogte van je bed moet 70cm zijn. Je kunt klossen huren bij de thuiszorgwinkel of je bed ophogen met bierkratten. De huur van klossen wordt vergoed door je verzekering, je kunt ze lenen bij Medipoint of Vegro, hier kun je ook eventueel een rugsteun en een douchekruk lenen.

Om je voor te bereiden op de bevalling kan het helpen om een geboorteplan te schrijven. In een geboorteplan schrijf je jouw wensen voor de bevalling. Deze wensen kunnen we tijdens de zwangerschap bespreken, hierdoor laat je zien wat voor jou belangrijk is. Tijdens de bevalling kunnen we hier dan zoveel mogelijk rekening mee houden.

Door een geboorteplan te schrijven denk je na over verschillende aspecten van de bevalling en kun je bedenken wat je wilt in die situaties. Door samen met je partner een geboorte plan te schrijven wordt deze ook betrokken bij je wensen.

Wat schrijf je in een geboorteplan, denk aan de onderstaande onderwerpen om in je geboorteplan op te nemen:

• waar je wilt bevallen
• wie er bij de bevalling mogen zijn
• in welke houding je wilt bevallen
• of je pijnstilling wilt en zo ja, welke methode
• of je je baby zelf wilt aanpakken
• wie de navelstreng door mag knippen
• of je borstvoeding wilt geven

Niets in het geboorteplan staat vast, je kunt altijd zelf van gedachten veranderen. Soms loopt een bevalling niet helemaal zoals je had verwacht of gewild, hierdoor kunnen misschien niet al je wensen uitgevoerd worden. Soms is het noodzakelijk om je over te dragen aan de gynaecoloog, we proberen dan nog steeds zoveel mogelijk aan je wensen te voldoen binnen wat mogelijk is.

Je kunt de ‘checklist geboorteplan’ hier downloaden, dit is een leidraad voor het schrijven van je geboorteplan. Je kunt je geboorteplan bij ons inleveren zodat wij het aan je dossier kunnen koppelen. Ook is het handig om een kopie in je tas te stoppen die eventueel mee gaat naar het ziekenhuis.

Om je goed voor te bereiden op de bevalling is het belangrijk dat je zoveel mogelijk informatie over de bevalling te weten komt, hoe meer je weet hoe minder angst je hebt. Het is ook belangrijk om voldoende rust te nemen voor de bevalling, zorg dat je niet alle klusjes nog in je verlof moet doen, maar neem ook dagen de tijd om je lichaam en je gedachten rust te geven. Oefen ook alvast met ademhalingstechnieken, dit helpt je straks tijdens de weeën omdat je al weet hoe je moet ademen.

Het geeft vaak ook rust om rond 36 weken alle spullen voor jou en de baby in huis te hebben, zo ligt alles gewassen en wel klaar als je kind zich aandient. Geen nood als je iets nog niet in huis hebt, tegenwoordig is het zo gekocht. Zet ook alvast een tas klaar met spullen die mee gaan naar het ziekenhuis, ook als je van plan bent om thuis te bevallen is het toch handig om dit wel klaar te zetten. Verderop vind je welke spullen er in de tas moeten zitten.

Tijdens de zwangerschap krijg je van ons de folder “Jouw bevalling – Hoe bereid je je voor” mee, hierin staan ook tips over hoe je je voor kunt bereiden op de bevalling.

Iedere vrouw ervaart de bevalling op haar eigen manier, hoe het zal voelen of hoe jij er mee om gaat weet je niet vooraf, zelfs als je al eerder bent bevallen, kan deze bevalling weer totaal anders zijn. Gelukkig maakt je lichaam natuurlijke pijnstillingshormonen, endorfines, aan, zodat je minder pijn voelt. Angst en spanning belemmert de aanmaak van endorfines. Het is dus fijn om zo ontspannen mogelijk te zijn. Het is belangrijk om je te verdiepen in de mogelijkheden om de pijn tijdens de bevalling te verminderen. Dit gaat niet direct om medicatie, maar ook om manieren die je thuis of in het ziekenhuis kan toepassen zonder dat er pijnmedicatie nodig is.

Om zo goed mogelijk met de pijn om te gaan kun je in het begin van de bevalling het beste afleiding zoeken, je nog niet te veel concentreren op de weeën en de pijn ervan. Zoek afleiding in huis of ga een rondje wandelen. Ga vooral door waar je mee bezig bent, maar zorg dat je er niet te moe van wordt.

Als de weeën pijnlijker worden en doorgaan waar je mee bezig was niet meer lukt dan is het belangrijk om tijdens de wee en daarna te ontspannen. Spanning geeft meer pijn in je lichaam, hierdoor raak je in een verkeerde spiraal. Door goed op je buikademhaling te focussen en proberen je schouders en billen te ontspannen, geef je je kind de meeste ruimte om een goede positie aan te nemen in het baringskanaal. Als je het prettig vindt kun je ook je partner vragen om je te masseren, dit is ook een vorm van ontspanning. Yoga, hypnose en geurolie kunnen ook een ontspannende werking hebben. Het is belangrijk om een sfeer te creëren die voor jou veilig voelt en waar je helemaal jezelf kunt zijn, dit is zowel thuis als in het ziekenhuis van belang. Neem ook goed je rust tussen de weeën door, zorg dat je dan comfortabel zit of ligt, hierdoor kun je weer opladen voor de volgende wee. Een positieve gedachtegang tijdens de weeën is ook heel belangrijk, hoe positiever jouw gedachte is over de bevalling, hoe meer jouw lijf hier naar zal luisteren en handelen. Maak voor jezelf een aantal kaartjes met positieve teksten als ‘Ik kan dit’, ‘Ik heb vertrouwen in mijn lichaam en mijn baby’, ‘Alles gaat zoals het hoort’. Hoe meer je dit herhaalt voor jezelf, hoe meer je erin gelooft dat je het ook kan.

De toepassing van warmte tijdens je bevalling werkt ook ontspannend, denk maar aan een warme kruik op je buik of rug, of de warme douchestraal of lekker in bad. Warmte ontspant je spieren en dat is precies wat we willen. Zorg dus dat je het tijdens de bevalling lekker warm hebt, zodat je goed kan ontspannen.

Je kunt tijdens de bevalling ook gebruik maken van de geboorte-TENS. De geboorte-TENS (Transcutane Elektrische Neuro Stimulatie) is een apparaatje waarmee je jezelf kleine stroomstootjes geeft. Je bedient het apparaatje zelf – wat je een gevoel van controle kan geven. Via elektrodes, draadjes die op je rug zijn geplakt, gaan de stroomstootjes je lichaam binnen. Dat geeft een prikkelend of tintelend gevoel, vergelijkbaar met koude handen die gaan tintelen als ze weer warm worden.
Je kunt bij ons een TENS apparaat aanschaffen of huren tijdens de bevalling, vraag op het spreekuur naar de mogelijkheden.

Als de pijn toch niet dragelijk meer is of je bent zo vermoeid dat je het lichamelijk niet meer aankan dan is er de mogelijkheid tot pijnmedicatie. Als je pijnmedicatie wenst kan dit alleen in het ziekenhuis onder begeleiding van een arts, dus dit betekent dat we de zorg overdragen aan de gynaecoloog.

In de ziekenhuizen waar wij mee werken zijn twee mogelijkheden tot pijnstilling, de ruggenprik (EDA) of pompje met remifentanil (PCA). Omdat er met medicatie gewerkt wordt kunnen er altijd bijwerkingen optreden bij jou of je baby.

Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat je de ontsluiting met 2 uur kunt verkortten en je minder pijn ervaart als je tijdens de weeën wisselt van houdingen.

Het is jouw bevalling, dus je mag zelf bepalen in welke houding je bevalt, wel is het advies om verschillende houdingen te proberen, zo kun je ook kijken welke houding het meest prettig voor je is.

Voorbeelden van houdingen zijn, staand een wee op vangen, wiegend met je heupen, heen en weer lopen, zitten op een yogabal of krukje, hangend aan je partner, liggend op je zij of op je handen en knieën.

Ook het persen hoeft niet op je rug, dit is soms voor de verloskundige of arts een fijne overzichtelijke houding, maar voor jou als bevallende vrouw is het de minst gunstige positie. Wat beter werkt zijn bevalhoudingen die rechtop zijn, zoals op de baarkruk, op je hurken, op handen en knieën of op je zij in bed. De voordelen van deze houdingen zijn dat je meer gevoel hebt tijdens het persen, het vaak minder pijnlijk is, het persen minder lang duurt en minder kans op inknippen of een kunstverlossing.

Ook is het mogelijk om in bad te bevallen, het warme water is een natuurlijke pijnstiller, zorgt er voor dat je weefsels beter doorbloed zijn en maakt je buik even gewichtsloos waardoor het minder zwaar is. Je kunt in bad om je weeën op te vangen of je kindje geboren laten worden in het water. Voor kindjes geeft dit een zachte overgang van jouw buik naar de grote wereld.
Indien je thuis wil bevallen kun je vooraf al een bad huren als je dat prettig vind, ook is het mogelijk om ons bad te huren tijdens de bevalling, dit kun je aangeven wanneer de bevalling is begonnen.
In het ziekenhuis zijn er een aantal kamers met een bad, indien je dit wenst en deze kamer is vrij dan kunnen wij dit doorgeven.

In de folder “Jouw bevalling – welke houding past bij jou” staan meer voorbeelden.

Remifentanil is een morfineachtige stof die wordt toegediend via een slangetje in de arm (infuus), dat vastzit aan een pompje. Je kunt zelf met een drukknop de hoeveelheid remifentanil bepalen die je toegediend krijgt. Het pompje is zo afgesteld dat je jezelf nooit te veel kunt geven.

Voordelen van remifentanil:

• Remifentanil werkt snel, vaak al na een paar minuten
• Na de bevalling is remifentanil snel uit je bloed verdwenen.

Nadelen van remifentanil:

• Remifentanil kan van invloed zijn op je ademhaling en op de hoeveelheid zuurstof in je bloed. Daarom moeten jij en je kindje bij gebruik van dit middel continu zorgvuldig in de gaten worden gehouden.
• Het is nog niet goed onderzocht welk effect remifentanil op de borstvoeding heeft.
• Remifentanil werkt ongeveer 4 uur optimaal, daarna neemt de werking af, hierdoor wordt het meestal niet toegepast in het begin van de bevalling.

In je zwangerschap krijgt je van ons ook de folder mee “Bevallen – Hoe ga je om met pijn”, hierin kun je ook teruglezen wat je kunt doen om de pijn te verminderen tijdens je bevalling.

Een ruggenprik is een injectie in je onderrug met een combinatie van verschillende pijnstillende medicijnen. De anesthesist brengt onder plaatselijke verdoving onder in je rug een naald aan. Daarbij moet je je rug bol maken en zoveel mogelijk stil blijven liggen of zitten. Via de naald wordt een dun, soepel slangetje in je rug gebracht. De naald gaat er weer uit, het slangetje blijft zitten. Door dit slangetje krijg je tijdens de hele bevalling pijnstillende medicijnen toegediend. Binnen 15 minuten voel je dat de pijn een stuk minder wordt.

Een ruggenprik heeft op zich weinig effect op de conditie van je kindje. Als er complicaties zijn, bijvoorbeeld door koorts, zijn er wel gevolgen. Je kindje kan dan medicijnen krijgen of moet langer in het ziekenhuis blijven.

Voordelen van een ruggenprik:

• De meeste vrouwen voelen weinig pijn meer tijdens de weeën
• De ruggenprik werkt beter dan een injectie met pethidine of een pompje met remifentanil
• Je wordt niet slaperig of suf van een ruggenprik en maakt de bevalling dus helemaal mee.

Nadelen van een ruggenprik:

• Soms, bij 5 tot 10 van de 100 vrouwen, werkt een ruggenprik onvoldoende.
• Het persen duurt langer. Daardoor heb je meer kans op een vaginale kunstverlossing
• Je hebt een grotere kans op een keizersnede omdat het niet goed gaat met je kindje.
• De weeën zijn vaak minder krachtig en je hebt extra medicijnen nodig om de weeën weer krachtiger te maken.
• Je hebt vaker een lage bloeddruk. Daarom krijg je een infuus met vocht en soms medicijnen om te voorkomen dat je bloeddruk te laag wordt.
• Je kunt je bed niet uit, omdat je minder gevoel hebt in je benen.
• Je hebt meer problemen met plassen, omdat je door de verdoving niet goed voelt dat je moet plassen. Daarom krijg je vaak (tijdelijk) een blaaskatheter.
• Je hebt vaker koorts. Je lichaamstemperatuur kan stijgen door een ruggenprik. Het is dan lastig om te bepalen of dat door de ruggenprik komt of dat het om koorts gaat door een infectie. Voor de zekerheid krijg je dan een antibioticum. Soms moet de baby na onderzoek door de kinderarts worden opgenomen op de kinderafdeling en krijgt het ook een antibioticum.
• Soms hebben vrouwen tijdens een ruggenprik last van jeuk. Deze bijwerkingen hebben vaak te maken met de samenstelling van de medicijnen.
• Soms hebben vrouwen na een ruggenprik last van hoofdpijn. Dit komt omdat er een gaatje in het hersenvlies is geprikt waaruit hersenvocht lekt. Deze hoofdpijn kan met medicijnen behandeld worden.